مبانی نظری دانش زبان در احصاءالعلوم، دانشنامه علایی و الکتاب

پایان نامه
چکیده

چکیده در این رساله، گزیده ای از سه اثر تاریخی شامل: احصاءالعلوم ابونصر فارابی، دانشنامه علایی ابن سینا، و الکتاب سیبویه مورد تجزیه وتحلیل مفهومی قرار می گیرد. بخش های برگزیده از این آثار به ترتیب عبارت اند از: فصل های اول و دوم از احصاءالعلوم، مبحث دانش لفظ مفرد از منطق دانشنامه علایی، و شش فصل نخست از الکتاب. در این پژوهش، بررسی سیر تحوّل مطالعه زبان در این آثارِ تاریخی مورد نظر نیست، بلکه هدف دستیابی به مجموعه ای از مولفه ها، ابزارها، و الگوهای توصیف زبان است که بتواند مبانی نظری مطالعه زبان یا سنّت فکری موجود در این زمینه را، که در این آثار مستتر است، توضیح دهد. این پژوهش شامل سه بخش است: در بخش اول، دو فصل از ابتدای احصاءالعلوم مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرد. ابونصر فارابی در این اثر به دسته بندی دانش ها می پردازد. در این دسته بندی مطالعه دانش زبان و بخش های آن نخستین دانشی است که معرفی می شود. پس از آن، دانش منطق قرار می گیرد که با مبحث اصول مشترک (همگانی های) زبان آغاز می شود. بررسی احصاءالعلوم نشان می دهد که ازنظر ابونصر فارابی همگانی های زبان، هم مقدمات منطق بوده است و هم بخشی از دانش زبان. در بخش دوم، به منظور آگاهی از مفاهیمی که در سرآغاز رساله های منطقی همین دوران (یعنی قرن های نخست هجری)، به عنوان اصول مشترک زبان معرفی می شده است، بخشی از منطق دانشنامه علایی مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرد. در این بررسی، برخی از اصول مشترک زبانیِ مطرح شده در دانشنامه علایی بازگو می شود. در این بخش همچنین، خلاصه ای از نظریات ابن سینا پیرامون عالم خیال، که در دانشنامه علایی در شرح همگانی های معناشناسی قابل بررسی است، ارائه می شود. پس از این دو بخش، که تا حدودی فضای فکری و رویکردهای نظری قرن های نخست هجری را پیرامون مطالعه دانش زبان شرح می دهد، در بخش سوم، شش فصل نخست الکتاب (از مجموع هفت فصل ابتدای اثر، که مجموعاً رساله نامیده شده) بررسی می شود. در این بررسی، نخست، متن عربی این شش فصل به فارسی ترجمه می شود؛ پس از آن، متن اثر مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرد و الگوهای توصیفی و مولفه های نظری آن با تمرکز بر اصطلاحات فنّی متن شرح داده می شود. در تجزیه وتحلیل متن الکتاب، از مولفه های نظری ارائه شده در دو بخش پیش (منظور بخش های مربوط به بررسی احصاءالعلوم و دانشنامه علایی) استفاده میشود. علاوه بر آن، از ابزارهای نظری دستور نقش گرای نظام مند هلیدی و دستور زایشی چامسکی در ارائه تجزیهوتحلیل ها استفاده می شود. در برخی از مباحث نیز با رویکردی تطبیقی مقایسه هایی میان مبانی نظری الکتاب و نظریات مذکور (هم سنّتی و هم معاصر) انجام می-شود. در این بخش همچنین، ارتباط الکتاب با فلسفه های کهن ایرانی مورد ارزیابی قرار می-گیرد.

منابع مشابه

نقد و نظری بر دانشنامه جوانمردی (فتوت)

متن کامل

رویکرد تلفیقی در آموزش عالی: مبانی نظری آموزش زبان دوم

یادگیری تلفیقی[1] در میان دانشگاه‌ها رواج یافته است؛ بدون اینکه توصیف مناسبی از آن در میان طرفداران و منتقدان کاربرد فنّاوری در آموزش صورت بگیرد. در یادگیری زبان دوم، یادگیری با کمک رایانه همواره مورد توجه بوده است. در مبحث فنّاوری آموزشی خط سیر کاربرد رایانه در آموزش زبان در کلاس درس از توجه اولیه به نقطه‌ای رسیده است که از فنّاوری به عنوان بخشی از تجارب معمول تدریس نام برده می‌شود. تعریف حال از ...

متن کامل

مبانی نظری و فلسفی آزمون فرضیه آماری به زبان ساده

چکیده هدف: هدف از پژوهش حاضر، جستجو در مبانی نظری آزمون فرضیه‌های آماری و نگاهی به مفاهیم منطقی و فلسفی و همچنین نتایج عملی این رویکرد علمی در تولید دانش نو بوده است. روش‌شناسی: بدین منظور، بدنه ادبیات علمی موجود در مبانی، راهکارها و کاربردها، و فنون محاسباتی آزمون فرضیه برای دسترسی به رابطه‌های علّت و معلولی و همبستگی بررسی شده‌اند. در پایان، استنتاج‌های منطقی و فلسفی که عمدتاً برداشت‌های نویس...

متن کامل

اکوسیستم و بازار دانش: مبانی نظری و داده‌های ایران

هدف از نگارش مقاله حاضر، تبیین چگونگی انگیزش، رشد، تعامل و هماهنگی عرضه‌وتقاضای دانش توسط بازار دانش در چارچوب «اکوسیستم دانش» بود. برای این منظور از روش پژوهش اسنادی در دو حوزه نظری و تجربی استفاده شده ‌است. یافته‌های پژوهش در حوزه نظری نشان می‌دهند که بازار دانش، سازوکار تعاملی پویا و هوشمندی است که به‌طور طبیعی در چارچوب اکوسیستم دانش شکل می‌گیرد و موجب تخصیص بهینه منابع کمیاب در فعالیت‌های ...

متن کامل

ویژگی‌های زبانی متن دانشنامه علائی ابن‌سینا

در تاریخ زبان فارسی نقاط ناشناخته‌ای وجود دارند که ادراک و شناخت آنها جز با بررسی متون فارسی در دوره‌های مختلف تاریخی امکان‌پذیر نیست. به همین جهت در پژوهش حاضر، به بررسی ویژگی‌های زبانی متن دانشنامه علایی ابن‌سینا به عنوان یکی از متون مهم نثر فارسی قرن پنجم پرداخته شده است تا علاوه بر آشنایی با آن، سبک و طریقة نوشتار زبان فارسی درآن زمان نیز بررسی شود. برای دستیابی به این هدف، پس از بررسی مطال...

متن کامل

چشم اندازی بر مبانی نظری مصورسازی حوزه دانش

هدف: هدف از این مقاله، بررسی مروری مبانی نظری از جمله تاریخچه و برخی نظریات مأخوذ از فلسفه و جامعه‌‌شناسی علم مربوط به حوزه‌ی نوپدید مصورسازی حوزه دانش به عنوان یکی از رویکردهای قدرتمند سیاستگذاری علم و فناوری می‌باشد. روش: در این مقاله از تحلیل متون برای استخراج محتوای لازم با توجه به هدف مقاله استفاده شده است. یافته‌ها: این حوزه‌ی نوپدید که پیش گام حوزه‌ی چند رشته ای مطالعات علم است از نظر...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023